ناودانی منقطع، یکی از اجزای کلیدی در مقاوم‌سازی ساختمان‌هاست که نقش اصلی آن، انتقال نیروهای جانبی مانند باد و زلزله به اسکلت اصلی سازه است. این قطعه فولادی با طراحی منقطع خود کمک می‌کند دیوارها بدون ترک یا شکست، در برابر لرزش‌ها و تغییرات دمایی پایدار بمانند. عملکرد آن مانند بند انبساط است؛ یعنی اجازه می‌دهد دیوار حرکت اندکی داشته باشد و در برابر تنش‌های ناگهانی سالم بماند. ادامه توضیحات را در سایت تراپا مطالعه کنید و آموزش را دنبال کنید.
ناودانی منقطع چیست و چگونه در پایداری سازه نقش دارد؟
ناودانی یکی از قطعات مهم در مقاوم‌سازی ساختمان است که از فولاد مقاوم ساخته می‌شود. این قطعه برای اتصال دیوارهای جانبی و تیغه‌های داخلی به اسکلت سازه به کار می‌رود تا نیروهای جانبی مثل باد و زلزله را به بخش اصلی ساختمان منتقل کند.
با استفاده از این روش و پروفیل بوردر، سازه در برابر آسیب‌های احتمالی پایدار‌تر می‌ماند و خطر ترک یا شکستگی در دیوارها کاهش پیدا می‌کند. این ناودانی در واقع مانند بند انبساط عمل می‌کند. این بخش باعث می‌شود دیوارها بتوانند بدون آسیب، کمی جابجا شوند. تا زمانی که دما بالا یا پایین می‌رود، دیوارها بدون آسیب دیدن، حرکت بسیار کوچکی داشته باشند.
عملکرد ناودانی منقطع در انتقال نیروهای زلزله و فشارهای جانبی
کار اصلی این ناودانی، کاهش فشار زلزله بر دیوارهاست. هنگام وقوع زلزله، دیوار نیروهای زیادی را از جهات مختلف دریافت می‌کند. این قطعه، نیروها را بین دیوار و اسکلت پخش می‌کند تا نقاط ضعف سازه دچار آسیب نشوند. به کمک طراحی خاص، این ناودانی توانایی جذب انرژی لرزه‌ای را پیدا می‌کند.
درواقع، بخشی از حرکت زمین به‌وسیله‌ی این قطعه گرفته‌شده و از شدت لرزش در دیگر بخش‌های ساختمان کم می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که خانه‌هایی از این ناودانی استفاده کرده‌اند، در برابر زمین‌لرزه تا ۶۰ درصد آسیب کمتری داشته‌اند. به همین دلیل در آیین‌نامه ۲۸۰۰ مقررات ملی ساختمان، نصب آن اجباری شده است.
تحلیل رفتار سازه‌ای ناودانی منقطع در ساخت‌وسازهای مقاوم
در ساخت‌وساز مقاوم، این ناودانی مانند یک محافظ عمل می‌کند. این قطعه با گرفتن بارهای جانبی و انتقال آن‌ها به اجزای اصلی، از فشار زیاد بر دیوارها جلوگیری می‌کند. جنس فولاد ان معمولا گالوانیزه است تا در برابر زنگ‌زدگی و رطوبت استقامت بیشتری داشته باشد.با نصب درست ناودانی، نیروها به‌طور مساوی پخش می‌شوند. چنین ساختاری کمک می‌کند سازه در هنگام حرکت یا لرزش، کمترین جابه‌جایی را تجربه کند و ایمنی حفظ شود.
شناخت اجزای تشکیل‌دهنده و ویژگی‌های فنی ناودانی منقطع
ناودانی از چند بخش اصلی ساخته می‌شود که برای حفظ تعادل و استحکام سازه طراحی‌شده‌اند. جنس این قطعه اغلب از ورق فولاد مقاوم است و در حین تولید، با فناوری گالوانیزه پوشش داده می‌شود تا طول عمر بیشتری پیدا کند. در ادامه، به اجزای مهم این ناودانی اشاره می‌شود:
- جان با اندازه ۱۰.۵ تا ۲۰.۵ سانتی‌متر برای تحمل نیروهای خمشی
- بال با عرض ۶ تا ۷ سانتی‌متر برای کنترل فشار افقی
- ورق با ضخامت ۲ تا ۲.۵ میلی‌متر برای افزایش استحکام سازه
اجرای اصولی ناودانی منقطع در دیوارهای بتنی و بلوک هبلکس
در اجرای ساختمان، نصب درست این ناودانی اهمیت زیادی دارد. این قطعه باید پس از دیوارچینی نصب شود تا دیوار در زمان زلزله بتواند کمی حرکت کند و ترک نخورد. فضای بین دیوار و ستون باید با مصالح نرم مانند پشم سنگ پر شود. اجرای اصولی ناودانی به‌صورت مرحله‌به‌مرحله به‌این‌ترتیب انجام می‌شود:
- مشخص کردن محل نصب و اطمینان از تراز بودن دیوار
- نصب ناودانی با انکر بولت یا صفحات فولادی دارای گل‌میخ
- پر کردن درزها با متریال نرم مانند فوم یا پلی‌استایرن
- بررسی نهایی برای اطمینان از اتصال محکم به ستون
مزایا، محدودیت‌ها و چالش‌های ناودانی منقطع در پروژه‌های عمرانی
از یک سو این ناودانی، ایمنی و دوام ساختمان را بالا می‌برد و از طرف دیگر، اجرای دقیق و ابزار مناسب می‌خواهد. برخی از مهم‌ترین مزایا و چالش‌های این سیستم عبارت‌اند از:
- انتقال بهتر نیروهای افقی در زمان زلزله
- صرفه‌جویی در هزینه تعمیر دیوارها
- نیاز به زمان دقیق تنظیم و نصب در محل کار
تاثیر ناودانی در افزایش ایمنی سازه در برابر نیروهای لرزه‌ای
این ناودانی مانند سپری محکم برای دیوارهاست. وقتی نیروهای زلزله به سازه وارد می‌شوند، این قطعه از تمرکز نیرو جلوگیری می‌کند و آن را در کل دیوار پخش می‌نماید. موارد مهم در ایمنی ساختمان با استفاده از ناودانی منقطع عبارت‌اند از:
- کاهش ۳۵ درصدی خطر شکستگی در دیوارها
- افزایش پایداری در هنگام لرزش‌های شدید
- توزیع یکنواخت نیرو در سازه
بررسی عوامل موثر بر قیمت و انتخاب هوشمندانه ناودانی
قیمت این ناودانی با توجه به جنس، ضخامت ورق، نوع پوشش و ابعاد، متفاوت است. هرچه کیفیت پوشش گالوانیزه بیشتر باشد، قیمت افزایش پیدا می‌کند. نوسان قیمت آهن نیز از دلایل مهم تغییر قیمت این محصول است. برای پروژه‌های بزرگ یا صنعتی، خرید ناودانی منقطع از کارخانه‌های شناخته‌شده باعث کاهش خطای تولید و هزینه نگهداری می‌شود. تولیدکنندگان معتبر، امکان برش دقیق و ارسال سفارشی را برای پروژه‌ها فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
ناودانی منقطع، بخش مهمی از سیستم مقاوم‌سازی دیوار در برابر زلزله است. این قطعه فلزی بین دیوار و تیر یا ستون نصب می‌شود و مانع از انتقال ناگهانی ضربه‌ها می‌شود. استفاده از این قطعه طبق استانداردهای ملی، برای هر دیوار الزامی است.
همچنین روش اجرای آن توسط میخ کاشت یا صفحات فولادی و رعایت فاصله زیر تیر بررسی شد. انتخاب ناودانی گالوانیزه باعث دوام بیشتر در برابر زنگ‌زدگی و رطوبت می‌شود. اگر در پروژه‌های عمرانی یا ترمیم سازه فعالیت دارید، خرید ناودانی با مشخصات فنی معتبر، نخستین گام ایمنی ساختمان شماست. برای مشاهده آموزش‌های تصویری و بررسی قیمت‌های جدید، به وب‌سایت تراپا مراجعه کنید و مطالب فنی بیشتری بیاموزید.
